Ostatnie lata przyniosły prawdziwą rewolucję z zakresu płciowości. Do polskiego języka zaczęły na masową skalę wchodzić angielskie terminy, które pochodzą z tzw. gender studies. Jest to dziedzina nauki zajmująca się płcią i szeroko pojętą płciowością. Jeden z nowych terminów stanowi “osoba niebinarna”. To pojęcie, które może wywoływać duże zdziwienie wśród osób, które dotychczas nie miały z nim styczności.
Kto to jest osoba niebinarna? Co tak naprawdę oznaczają te słowa? Czy to faktycznie ktoś, kto nie czuje się ani mężczyzną, ani kobietą?
Kto to osoba niebinarna?
Osoba niebinarna to osoba, które nie identyfikuje się ani z płcią męską, ani z płcią żeńską i pozostaje gdzieś w spektrum płciowości. Dla osób cispłciowych (czyli identyfikujących się z płcią nadaną przy urodzeniu) może to brzmieć dość dziwnie, szczególnie że wiele takich osób dokonuje daleko idących zmian w języku, wprowadzając zupełnie nowe zaimki oraz formy osobowe.
Czasami budzi to głębokie niezrozumienie, a nawet agresję, która w wielu przypadkach spowodowana jest głównie niewiedzą. Spróbujemy więc wyjaśnić to pojęcie. Co to znaczy osoba niebinarna? Jaki sens kryje się za tym określeniem?
Czym jest gender studies i jaki ma wpływ na płciowość?
Nauka dynamicznie się rozwija – dotyczy to nie tylko tradycyjnych dziedzin, ale też tych nowoczesnych, które powstały relatywnie niedawno. Jedną z nich jest gender studies, czyli dział, który bada wszystkie kwestie związane z płciowością oraz szeroko pojętą płcią.
Na podstawie wielu badań naukowcy zajmujący się gender studies ustalili, że obecnie mamy do czynienia z różnymi rodzajami płci. Najbardziej oczywisty dla nas stanowi ten biologiczny… A przynajmniej w teorii, bo składa się na niego kilka różnych czynników. Jest to nie tylko rodzaj posiadanych genitaliów, ale też płeć chromosomowa (zależy od tego, czy posiadamy chromosom Y, czy też nie) oraz hormonalna (organy mogą produkować więcej żeńskich lub męskich hormonów).
Ten ostatni aspekt można zmienić, zażywając odpowiednie lekarstwa. Warto jednak pamiętać, że płeć to też wygląd oraz role zapisane w kulturze. Zgodnie z popularnymi stereotypami kobieta powinna przebywać więcej w domu i wychowywać dzieci, podczas gdy mężczyzna ma pracować na rodzinę. To oczywiście wyjątkowo stare, tradycyjne poglądy, ale role płciowe są różne, a ich rozumienie oraz postrzeganie zmienia się na przestrzeni czasu.
Co to osoba niebinarna?
Wyjaśniliśmy już, czym jest gender studies i jakie biologiczne rodzaje płci wyróżniają naukowcy. Jednak co to znaczy osoba niebinarna? Okazuje się, że niektórzy mogą nie identyfikować się z żadną płcią kulturową. Może to też dotyczyć innych rodzajów, w tym nawet hormonalnego. W praktyce jednak taki podział jest stricte kulturowy.
Osoba niebinarna po prostu nie uważa, że jest mężczyzną lub kobietą. Warto pamiętać, że płciowość to spektrum – każdy z nas ma cechy męskie i kobiece, nawet jeśli te związane z jedną z płci są mocno ograniczone. Przykładowo mężczyźni wciąż mają estrogen, a kobiety testosteron – po prostu proporcje tych hormonów prezentują się odwrotnie. Osoby niebinarne są więc idealnie pośrodku, między kobietami i mężczyznami.
Jak widać, trudno jest skutecznie wyjaśnić, co oznacza “osoba niebinarna”. To pojęcie dotyczy autoidentyfikacji i ma silny związek z tym, co ktoś sądzi o sobie. Dla tej grupy płciowość z reguły ma niewielkie, jeśli nie zerowe znaczenie. To, jakiej tacy ludzie są płci, nie jest aż tak ważne – a właściwie po prostu nie przypisują się do żadnej konkretnej. Nie ma to dla nich aż takiego znaczenia.
Często tacy ludzie chcą zamanifestować swoją odrębność poprzez specjalne, odrębne zaimki. Mogą być różne, bo w polskim języku nie przyjęła się jeszcze żadna konstrukcja językowa odnosząca się do osób niebinarnych. To właśnie dlatego niektóre, a nawet wszystkie propozycje mogą brzmieć dziwnie.
Pojęcie niebinarności może sprawiać problemy wielu osobom, ale warto pamiętać, że został on dokładnie przebadany przez naukę. To nie jest żadna choroba psychiczna lub zaburzenie, a w pełni normalna identyfikacja płciowa. Należy uszanować wybór osoby niebinarnej w tym zakresie.